Suy ngẫm về thiên đàng, hoả ngục, cái chết và phán xét không chỉ dành riêng cho tháng 11 hay vào giờ chết.
Chính trong tháng 11, tháng mà chúng ta dành riêng để cầu nguyện cho những người đã khuất và nhớ về những điều Tứ Chung của con người: thiên đàng, hoả ngục, cái chết và phán xét.
Trên thực tế, Tứ Chung là những điều vô cùng quan trọng đến mức Giáo Hội Công Giáo đã đưa ra nhiều dịp để giúp chúng ta ghi nhớ những điều đó vào cuộc sống của mình. Đây là bốn cách mà Giáo Hội đưa những điều Tứ Chung vào cuộc sống hàng ngày của chúng ta.
Đầu tiên, Thánh lễ là một chuyến viếng thăm thiên đàng.
Thánh Grêgôriô Cả nói: “Các tầng trời mở ra và vô số thiên thần đến tham dự vào Hy Tế Thánh Lễ.”
Giáo Hội không chỉ nói rằng Thánh lễ là một “sự cảm nếm trước” thiên đàng; nhưng Thánh lễ còn là nơi mà thiên đàng xuống để gặp gỡ chúng ta.
Tất cả đều hiện diện ở đó. Trước hết, chúng ta quy tụ lại chung quanh Chúa Kitô, “Đấng hành động chính của bí tích Thánh Thể”, chúng ta cũng quy tụ lại cùng với Giáo Hội - “những chi thể của Đức Kitô còn ở trần gian, mà cả những vị đang hưởng vinh quang trên trời.” (Sách Giáo Lý Hội Thánh Công Giáo, số 1348 và 1370) Ngoài ra, “Đức Maria luôn hiện diện cùng Giáo Hội và với tư cách là Mẹ của Giáo Hội, trong mỗi dịp cử hành Bí tích Thánh Thể của chúng ta,” như Thánh Gioan Phaolô II nói.
Thánh lễ như Thiên đàng trên Trần gian (The Mass as Heaven on Earth) là tiểu đề cho quyển Bữa tối của Con Chiên (The Lamb’s Supper) của thần học gia Scott Hahn. Trong đó, ông viết rằng: “Khi chúng ta bắt đầu thấy rằng thiên đàng đang chờ đợi chúng ta trong Thánh lễ, thì chúng ta đã bắt đầu mang nhà của mình lên thiên đàng, và chúng ta cũng đã bắt đầu mang thiên đàng về nhà với chúng ta.”
Thứ hai, Kinh Mân Côi nhiều lần cảnh báo về hỏa ngục.
Trong Kinh Mân Côi, chúng ta lặp đi lặp lại những điều Tứ Chung, xin Mẹ Maria “cầu cho chúng con là kẻ có tội, khi này và trong giờ lâm tử” và đặt mình trước sự hiện diện của “Cha chúng con ở trên trời”, là Đấng phán xét mà chúng ta hy vọng Người sẽ “tha nợ chúng con,” và “cứu chúng con cho khỏi sự dữ.”
Đó chính là sự dữ cuối cùng của hoả ngục mà chúng ta cần được cứu thoát.
Sách Giáo Lý Hội Thánh Công Giáo dạy: “Theo gương Đức Kitô, luôn khuyến cáo các tín hữu về một thực tại đáng buồn và bi thảm là sự chết muôn đời, còn được gọi là ‘hỏa ngục’” (số 1056). Sách Giáo Lý còn cho biết thêm: “Sự tự do của chúng ta có khả năng thực hiện những lựa chọn vĩnh viễn, không thể hồi lại được.” (số 1861)
C.S. Lewis đã cảnh báo, “Con đường an toàn nhất đến địa ngục là một con đường dần dần - một con dốc thoai thoải, dưới chân êm ái, không có khúc cua đột ngột, không có cột mốc, không có biển chỉ dẫn.”
Đức Mẹ Fatima đã đồng ý về điều đó và đã đặt biển chỉ dẫn cho chúng ta trong kinh Mân Côi, khi dạy ba trẻ chăn chiên thêm lời nguyện này sau mỗi chục kinh Mân Côi: “Lạy Chúa Giêsu, xin tha tội cho chúng con, xin cứu chúng con khỏi sa hỏa ngục, xin đem các linh hồn lên thiên đàng, nhất là những linh hồn cần nhờ Chúa thương xót hơn.”
Thứ ba: Phán xét và Kiểm tâm.
Mỗi người chúng ta sẽ bị phán xét vào một ngày nào đó khi “Đức Kitô vinh hiển, khi ngự đến vào lúc cùng tận thời gian để phán xét kẻ sống và kẻ chết, sẽ làm tỏ lộ những điều kín nhiệm trong các tâm hồn và sẽ trả lại cho mỗi người tùy theo các công việc của họ và tùy theo việc họ đã đón nhận hoặc từ chối ân sủng,” như Sách Giáo Lý Hội Thánh Công Giáo dạy (số 682).
Thông lệ lâu đời của người Công giáo là chuẩn bị cho thời điểm đó hàng đêm qua việc Kiểm tâm (Examination of Conscience) - kiểm điểm đời sống và nêu đích danh những tội lỗi mà chúng ta đã phạm - và kiểm tâm là việc cần thiết cho Bí tích Giải Tội.
Khi nó được thực hiện đúng cách, “Việc kiểm tâm không bao giờ khiến bạn tuyệt vọng, nhưng hãy luôn hy vọng,” như Đức Tổng Giám Mục Fulton Sheen nói.
Có nhiều điểm quy chiếu có thể giúp thực hiện được việc kiểm tâm này: Bảy Mối Tội Đầu, những mô tả của Thánh Phaolô về tình yêu, Mười Điều Răn, Tám Mối Phúc của Chúa Giêsu và mối tương quan với Thiên Chúa, tha nhân và chính mình.
Cuối cùng: Kinh Tối là một lời nhắc nhở về cái chết (memento mori).
Thánh Bênêđictô đã viết trong Tu Luật của mình rằng: “Hãy giữ cho cái chết trước mắt bạn hằng ngày,” và phong trào đan tu của ngài đã giúp định hình các Giờ Kinh Phụng Vụ sao cho việc này trở thành một cuộc đời thu nhỏ mỗi ngày.
Vào giờ Kinh Tối, người Công giáo cầu nguyện bằng những lời của Simêôn từ Phúc Âm theo Thánh Luca. Simêôn đã được báo trước cho biết rằng ông sẽ không chết trước khi nhìn thấy Đấng Mêsia. Khi nhìn thấy Hài Nhi Giêsu, ông đã cầu nguyện rằng: “Giờ đây, xin để tôi tớ của Ngài được an bình ra đi,” vì “chính mắt con được thấy ơn cứu độ Chúa đã dành sẵn cho muôn dân.” (x. Lc 2,29-32)
Bằng việc nhớ lại những lời của ông mỗi đêm trước khi bước vào trạng thái bất tỉnh của giấc ngủ, chúng ta thực hành thái độ mà chúng ta nên có trước trạng thái bất tỉnh sau cùng nơi cái chết.
Sau đó, điều cuối cùng chúng ta cầu nguyện mỗi đêm là kinh “Salve Regina” (“Lạy Nữ Vương”), để cầu xin lòng thương xót của Nữ Vương thiên đàng. Như Thánh Tôma Aquinô đã nói, “Giống như các thủy thủ được một ngôi sao hướng dẫn để về đến bến, thì những Kitô hữu cũng được Đức Mẹ hướng dẫn để về bến thiên đàng.”
