Ngày 19.3 hằng năm, lịch phụng vụ Giáo hội dành mừng kính Thánh Giuse, với tước hiệu Bạn trăm năm Đức Trinh nữ Maria. Đây cũng là dịp để mời gọi chúng ta cùng chiêm ngắm thiên chức làm cha của vị thánh Cả, tuy rất thầm lặng nhưng rất quan trọng trong chương trình cứu độ của Thiên Chúa.
Được chọn để thi hành sứ mạng kép, vừa là Hôn phu của Đức Maria, vừa là người cha trần thế của Chúa Giêsu, Thánh Giuse chắc chắn đã được Thiên Chúa ban tặng vô vàn ân sủng để chu toàn sứ mạng cao cả này.
Thánh Giuse với tư cách là Cha
Một trong những công trình đáng kinh ngạc và vượt tầm hiểu biết của chúng ta đó là Thiên Chúa Cha đã sai Con Một của Ngài là Chúa Giêsu đến trần gian trong thân phận xác phàm. Ngôi Hai Thiên Chúa giờ đây trở thành một Hài nhi Giêsu yếu đuối, dễ bị tổn thương, và hoàn toàn phụ thuộc vào người mẹ và người cha nuôi nhân loại – Đức Maria và Thánh Giuse. Thật vậy, trong ý muốn của Thiên Chúa, Thánh Giuse đã và luôn là người cha trần thế của Chúa Giêsu! Và dĩ nhiên, Thánh Giuse là người cha tuyệt vời nhất trong tất cả những người cha trần thế.
Sau đây là 5 đức tính cụ thể mà Thánh Giuse đã thể hiện thiên chức làm cha với Đức Giêsu và trở thành kiểu mẫu cho mọi người cha trong sứ mạng cao cả mà Thiên Chúa đã giao phó.
1. Thánh Giuse là một người con trung thành của Thiên Chúa Cha Hằng Hữu.
Điều này có nghĩa là: để trở thành một người cha tốt, trước hết người ta phải là một người con ưu tú, biết yêu mến và vâng phục Cha trên trời. Để được như thế, mỗi người cha phải thành tâm cầu nguyện bằng lời cầu nguyện của chính Chúa Giêsu: “Lạy Cha chúng con ở trên trời, chúng con nguyện danh Cha cả sáng …”. Một người cha đích thực phải có Thiên Chúa là Đấng hướng dẫn, là sự sống, là nguồn mạch, và là nguồn cảm hứng của mình. Xin cho những người cha biết noi gương Thánh Giuse, vun đắp mối tương quan sâu sắc với Cha trên trời, và học được ý nghĩa thực sự Kinh Lạy Cha mà Đức Giêsu đã dạy chúng ta.
2. Thánh Giuse là một người bạn đời chung thủy và yêu thương
Phụng vụ nêu bật cách Thánh Giuse yêu thương vợ của mình, Đức Trinh Nữ Maria. Từ yêu thương có nghĩa là ngài thực sự yêu Đức Maria. Đúng là cả Thánh Giuse và Đức Maria đều quyết định và sống chung thủy cuộc hôn nhân trinh nguyên, dưới sự thúc đẩy và hướng dẫn của Chúa Thánh Thần. Nhưng, trên bình diện con người, đã tồn tại một tình yêu sâu sắc và năng động nhất gắn kết các ngài với nhau, một tình yêu thấm nhuần sự hiện diện của Chúa Thánh Thần.
Vì vậy, để trở thành những người cha đích thực và chân chính, người chồng phải yêu Chúa, nhưng sau đó phải thực sự yêu người bạn đời của mình. Vì khi yêu vợ, tình yêu của người chồng cũng tràn ngập và tuôn đổ trên con cái, như mưa rơi làm ướt mặt đất khô cằn. Do đó, người cha đừng quên rằng: Một cử chỉ ân cần và yêu thương dành cho vợ, cũng là một cử chỉ ân cần và yêu thương dành cho chính con cái của mình!
3. Thánh Giuse là một người thầy
Về phương diện con người, Thánh Giuse đã dạy Đức Giêsu nhiều thực hành quan trọng. Ngài đã dạy Đức Giêsu cách nói và diễn đạt từ Abba - Cha ơi! Ngài đã dạy Đức Giêsu cách bước đi; Ngài đã dạy Đức Giêsu nghệ thuật làm thợ thủ công như một người thợ mộc. Và trên hết, Thánh Giuse đã dạy Đức Giêsu cách cầu nguyện! Chắc hẳn, ngài đã cầu nguyện và dạy Trẻ Giêsu với những lời trong Thánh Vịnh, chẳng hạn như “Chúa là Mục Tử chăn dắt tôi, tôi chẳng thiếu thốn gì…” (Tv 23, 1). Thật siêu phàm biết bao! Thánh Giuse đã dạy Logos, Ngôi Lời Vĩnh Cửu của Thiên Chúa Cha, cách cầu nguyện bằng lời nói của con người!
Các văn kiện của Công đồng Vatican II và Sách Giáo lý của Giáo hội Công giáo nhấn mạnh đến thực tế rằng cha mẹ - cả người cha và người mẹ - là những người thầy đầu tiên của con cái họ, nhất là về mặt đức tin. Xin Thánh Cả Giuse đạo hạnh là gương mẫu để các bậc cha mẹ thực sự là những người thầy đầu tiên và tốt nhất của con cái mình trong mọi lãnh vực: kiến thức, xã hội, nhân bản, tình cảm, nhưng nhất là về đạo đức, tâm linh, và những gì liên quan đến hạnh phúc của linh hồn và phần rỗi đời đời của con cái.
4. Thánh Giuse đã hiện diện với gia đình mình
Có một thực tế phổ biến và đáng buồn hiện nay là có nhiều người cha, mà chúng ta có thể gọi là những “Người cha ngoài cuộc”! Điều này muốn ám chỉ đến những người cha mang lại sự tổn hại cho sức khỏe của con cái và gia đình nói chung. Có thể kể đến những người: ly hôn, ngoại tình, hoặc những người mắc vào các tệ nạn như: rượu chè, khiêu dâm, ma túy, cờ bạc, cá độ… và cả những người cha tuy hiện diện về mặt thể lý nhưng cảm xúc thì lạnh nhạt và không có kết nối, gắn bó với gia đình.
Trong khi đó, Thánh Giuse luôn luôn hiện diện và sẵn sàng đáp ứng mọi nhu cầu của gia đình: ngài cầu nguyện với gia đình, làm việc với gia đình, dùng bữa với gia đình, đi đến Hội đường và Đền thờ với gia đình, vui vẻ với gia đình, giải trí với gia đình, và cuối cùng, chết trong vòng tay những người thân yêu nhất - Đức Giêsu và Mẹ Maria!
5. Thánh Giuse sẵn sàng hy sinh vì gia đình
Thánh Giuse sẵn sàng hy sinh bản thân và chịu đau khổ vì Đức Giêsu và Mẹ Maria. Điều này không xảy ra trong một trường hợp mà là bất cứ khi nào cần tới!
Trước hết, chắc chắn Thánh Giuse đã đau khổ vì sự thụ thai đồng trinh của Đức Maria! Và, khi được thiên thần giải tỏa nghi ngờ, ngài đã mau mắn đón lấy Đức Maria về làm vợ. Thứ đến, Thánh Giuse đã cùng với người vợ đang mang thai thực hiện chuyến đi dài và mệt nhọc từ Nazareth đến Bethlehem, bằng đường bộ, để khi đến nơi, ngài không nhận được gì ngoài lời từ chối: "Không có chỗ cho họ trong quán trọ!" Tiếp đến, chỉ với những lời cảnh báo trong giấc mơ, Thánh Giuse dù giữa đêm khuya đã đưa gia đình trốn sang Ai Cập, nhờ đó Hài nhi Giêsu thoát khỏi cuộc tàn sát của vua Hêrôđê… Cứ thế, là một người chồng, người cha trung tín, can đảm và vâng phục, Thánh Giuse đã trải qua tất cả những khó khăn để bảo vệ gia đình một cách cụ thể nhất.
Tình yêu của Thánh Giuse
Thánh Giuse đã hy sinh và chịu đựng tất cả những gì xảy đến với ngài một cách mãnh liệt vì một lẽ: Tình yêu. Ngài yêu Thiên Chúa; Ngài yêu người bạn đời Trinh khiết của mình; và Ngài yêu người con Chí thánh của mình bằng một tình yêu sâu sắc, trọn vẹn, tín trung.
Xin cho những người cha hiện đại của chúng ta, biết ngước nhìn lên Thánh Giuse và nài xin sự chuyển cầu từ trời cao của thánh nhân, nhất là trong những thời khắc thử thách, đau thương đòi hỏi sự quảng đại, hy sinh và quên mình. Chắc chắn, Thánh Giuse nhân lành sẽ hiện diện, đầy quyền năng để trợ giúp chúng ta trong tình yêu quan phòng của Thiên Chúa!
Như trong Kinh Cầu Thánh Giuse, chúng ta ca ngợi “Thánh Giuse là mẫu mực sáng láng về cách ăn nết ở trong nhà”, nên nếu Thánh Giuse được trao trọng trách trong gia đình, thì với sự trợ giúp của ngài, các gia đình thực sự sẽ trở nên tốt đẹp hơn, cao quý hơn, yêu thương hơn, và nhất là thánh thiện hơn!
Vì vậy, chúng ta hãy mời Thánh Giuse làm thành viên sống động của gia đình. Để được như thế, hằng ngày, hoặc ít là hằng tuần, gia đình hãy cùng nhau đọc kinh cầu nguyện với Thánh Cả Giuse; và nếu có thể, hãy có một bức tượng Thánh Gia, hoặc tượng Thánh Giuse đặt tại nơi trang trọng trong nhà, để nhắc nhở chúng ta về sự hiện diện của gia đình Thánh, Giêsu - Maria – Giuse, ngay giữa cuộc sống gia đình vốn đầy khó khăn, thách đố và mong manh của chúng ta.