Tác giả: Lm Michael Rennier
Chuyển ngữ: Tóc Ngắn Từ: aleteia.org Tiểu thuyết gia nổi tiếng yêu mến Đức Mẹ và coi Mẹ là tiêu chuẩn cho cái Đẹp.
Con gái tôi hiện đang đọc cuốn “Chúa tể của những chiếc nhẫn” lần thứ hai. Khi cháu đọc cuốn này, tôi cố chỉ ra cho cháu một số câu đố Công giáo thú vị ẩn trong đó. Ví dụ, con có biết rằng cuối cùng có phải Frodo đã phá hủy chiếc nhẫn vào ngày 25-3 không? Ngày đó là ngày lễ Truyền Tin, ngày mà Chúa Kitô được thụ thai và bắt đầu quá trình đánh bại sự dữ một lần và mãi mãi. Hoặc, con có biết rằng bánh Lembas (loại bánh đặc biệt do thần tiên làm) giống với Bí tích Thánh Thể một cách kỳ lạ không?
Những hình ảnh ẩn dụ về Công giáo nơi cuốn tiểu thuyết này không có gì đáng ngạc nhiên. Xét cho cùng, tác giả Tolkien là một người Công giáo dấn thân, coi đức tin là trung tâm từ đó nhìn ra thế giới. Tolkien nói, "Từ trong bóng tối của đời tôi với quá nhiều thất vọng, tôi đặt trước mặt bạn một điều tuyệt vời đáng yêu quý nhất trên trái đất: đó là Bí tích Thánh Thể."
Với cuốn “Chúa tể của những chiếc nhẫn” của mình, Tolkien không dự định viết một cuốn tiểu thuyết mang tính Công giáo, nhưng sau đó ông phải thừa nhận rằng hóa ra nó lại là “một tác phẩm chủ yếu có tính tôn giáo và Công giáo; lúc đầu chỉ là vô thức thôi, nhưng đã mang tính ý thức khi được duyệt lại.”
“Một nét Công giáo đã thấm vào các cuốn sách của tôi chính là hình ảnh Đức Trinh Nữ Maria. Nàng tiên Galadriel không hoàn toàn nói năng giống như Đức Trinh Nữ - có nghĩa là nàng không chỉ đơn giản là một nhân vật giả dạng Đức Maria – nhưng có một số tính cách giống với Đức Maria. Tolkien coi nàng tiên này “vĩ đại nhất trong số các tiên nữ”, giống như cách chúng ta coi Mẹ Maria là vĩ đại nhất trong tất cả các vị thánh. Galadriel là một nữ hoàng, một người mẹ, và thường xuất hiện như một người trợ giúp kỳ diệu. Đôi khi, nàng tiên này được gọi đơn giản là “Người phụ nữ của ánh sáng”.
Những điều này rõ ràng ám chỉ Đức Trinh Nữ. Mẹ Maria có tất cả những đặc điểm này. Mẹ thường hiện ra giúp đỡ những người túng thiếu, đó là lý do tại sao một trong những danh hiệu của Mẹ là “Mẹ Hằng Cứu Giúp”. Hình ảnh thú vị nhất của nàng tiên Galadriel là ở trong Hai Tòa Tháp, khi bà tiên này hiện ra cứu giúp Sam. Tolkien viết, “Rất xa, như trong một bức tranh nhỏ do thần tiên vẽ ra, anh ấy nhìn thấy bà tiên Galadriel đang đứng trên bãi cỏ ở Lorien với những món quà trên tay. Và này bạn Đeo Nhẫn ơi, anh ấy đã nghe bà tiên nói, từ xa nhưng rõ ràng: ‘Tôi đã chuẩn bị thứ này cho bạn đây.’” Sau đó, bà tiên nhắc Sam rằng anh ấy sở hữu một thứ ánh sáng kỳ diệu xua đuổi được bóng tối và tất cả những sinh vật xấu xa trú ngụ trong đó. Sam sử dụng nó và anh ấy cùng với Frodo đã được cứu thoát.
Tolkien thực sự yêu mến Mẹ Maria. Ông thậm chí đã dịch kinh Kính Mừng sang ngôn ngữ thần tiên. Trên tất cả, ông đã coi Mẹ Maria là tiêu chuẩn của cái Đẹp, đó là lý do tại sao ông miêu tả Galadriel đẹp tuyệt vời. Trong một lá thư gửi cho một người bạn là linh mục, cha Robert Murray, người đã chỉ ra những điểm tương đồng giữa Mẹ Maria và Galadriel, Tolkien viết, “Tôi nghĩ rằng tôi biết chính xác ý của bạn… qua những lời bạn nhắc đến Đức Mẹ, đã hình thành tất cả nhận thức bé nhỏ của tôi về cái Đẹp vừa uy nghiêm vừa giản dị.”
Thật là táo bạo khi nói rằng Đức Maria là nền tảng để xây nên tất cả cái Đẹp khác. Ý của ông là gì khi nói như thế? Ông ấy có lẽ không có ý nói rằng Mẹ Maria là người phụ nữ đẹp nhất từng sống trên thế gian. Ông ấy đang đề cập đến vẻ đẹp nội tâm, vẻ đẹp tâm hồn. Đây là lý do tại sao ông nói về sự uy nghiêm của Mẹ, theo truyền thống Công giáo, dựa trên sự khiêm tốn tuân theo lời mời gọi của Chúa, và sự đơn giản của Mẹ, theo đó ông muốn nói cuộc đời Mẹ chỉ tập trung cao độ vào tình yêu, không bị sao nhãng phức tạp. Vẻ đẹp hình thể của Đức Maria là phản ảnh tâm hồn cao đẹp của Mẹ.
Vâng, tuyên bố của Tolkien thoạt đầu gây sốc, nhưng đó là một tuyên bố Công giáo đích thực. Chẳng hạn, Đấng Đáng kính Fulton Sheen cũng đã nói điều tương tự:
“Sự tinh khiết xinh đẹp của Đức Maria hẳn đã đạt đến mức độ nó ít thu hút con mắt, nhưng lại thu hút linh hồn của đàn ông nhiều hơn… Rất có thể con mắt người ta khi nhìn vào Đức Maria, hiếm khi ý thức được rằng Đức Maria trông thật đẹp mắt. Giống như những người đàn ông hư hỏng được làm cho trong sạch tư tưởng bởi hình ảnh của một đứa trẻ vô tội, cũng vậy, tất cả những suy nghĩ xác thịt sẽ bị loại bỏ nhờ một cái nhìn về Đức Mẹ Vô nhiễm.”
ĐGM Fulton Sheen đã nói điều tương tự như Tolkien, rằng vẻ đẹp giản dị của Mẹ trở thành nền tảng để thanh lọc tâm trí chúng ta, những người hằng ngắm nhìn Mẹ. Nếu cuộc sống của chúng ta được nên tươi đẹp, nếu tâm hồn chúng ta bắt đầu rực sáng tình yêu, thì đó là vì chúng ta trước tiên đã nhìn thấy vẻ đẹp của người Mẹ thiêng liêng của chúng ta.
Cách ông Tolkien mô tả vẻ đẹp của Đức Maria giúp chúng ta xác định cái Đẹp thực sự là gì. Nó không liên quan gì đến ngoại hình hoặc quần áo bắt mắt; nó liên quan đến cách tâm hồn tỏa sáng và làm cho một người đẹp từ trong ra ngoài. Vẻ đẹp trong sáng, ngây thơ, duyên dáng và siêu thoát. Nó rực sáng tình yêu. Nếu chúng ta cũng muốn nên xinh đẹp, thì nơi đầu tiên cần tô điểm chính là đời sống nội tâm của chúng ta. Về điều này, chúng ta không thể có tấm gương nào tốt hơn là Đức Trinh Nữ Maria.
