Ngày 11.03: Thánh Đa Minh Cẩm - Linh mục (+ 1859)

Cập nhật lúc 07:50 11/03/2020

Cha thánh Đa Minh Cẩm thuộc Dòng Ba Đa Minh, sinh tại làng Cẩm Chương, xứ Kẻ Roi, tỉnh Bắc Ninh.

Ngay từ nhỏ Ngài đã tỏ ra rất hoạt bát, lanh lẹ và thông minh nên Ngài đã được nhận vào Chủng viện học để làm linh mục một cách dễ dàng. Ngài học rất xuất sắc nhưng lúc nào cũng tỏ ra khiêm tốn và thân thiện hoà nhã với bạn bè nên trong chủng viện ai cũng quí mến Ngài. Sau khi hoàn tất chương trình triết và thần học, Ngài được gọi tiến lên lãnh chức linh mục, rồi được bề trên tín nhiệm sai đi làm mục vụ cho giáo dân trong vùng. Hoạt động tông đồ một vài năm sau, Ngài đã xin gia nhập Dòng Ba Đa Minh để hợp tác với các cha dòng Đa Minh hoạt động mục vụ cách đắc lực hơn. Nhờ lòng đạo đức và khả năng tốt nên công việc mục vụ mang lại rất nhiều thành quả đáng khen ngợi. Do đó Ngài được các Bề trên rất tôn trọng và tín nhiệm, giáo dân ai ai cũng quí mến Ngài.
Năm 1848 Toà Thánh quyết định phân chia địa phần Đông Đàng Ngoài thành hai giáo phận Đông là Hải Phòng hiện nay và địa phận Trung là Bùi Chu. Mặc dầu cha thánh Đa Minh Cẩm là người nguyên quán Bắc Ninh nhưng thời gian đó Ngài đang hoạt động đắc lực tại giáo phận Trung tức giáo phận Bùi Chu hiện nay, nên Bề trên quyết định để Ngài ở lại hoạt động cho giáo phận Trung, vì giáo phận Trung rộng lớn gấp 3 lần giáo phận Đông.
Ngài đang hoạt động rất đắc lực thì lệnh cấm đạo được ban ra và quan quân đi truy lùng bắt bớ khắp nơi. Trước tình thế khó khăn như thế, Ngài tìm đường ẩn lánh, nay ở nơi này mai ở nơi khác. Tuy thế, Ngài vẫn lưu tâm săn sóc từng người và luôn khuyến khích, thúc giục họ sốt sắng cầu nguyện, vững tin nơi tình yêu thương của Chúa. Ngài hằng tìm cách lui tới thăm viếng từng người, từng gia đình, dù có gặp những nguy cơ bắt bớ.
Đầu năm 1859, khi Ngài đang ẩn lánh tại làng Hà Lang thì có một người lương nhận diện ra Ngài nên chính người này đã đi tố cáo với quan để nhận tiền thưởng, vì lúc này người nào tố cáo linh mục hay các vị Thừa Sai thì được nhà vua thưởng tiền và ban cho chức tước. Khi nhận được mật báo, quan sai lính đến vây làng Hà Lang ngày 21 tháng 1 năm 1859 và bắt được cha Đa Minh Cẩm. Khi bị bắt, quân lính hỏi:
- “Ông có phải là linh mục Cẩm không?”
Ngài thẳng thắn trả lời:
- "Phải, chính tôi là Cẩm, là linh mục Công Giáo"
Quân lính yêu cầu Ngài bước qua Thập Giá. Ngài cương quyết từ chối, nhất định không chà đạp Thập Giá. Ngài tuyên bố sẵn sàng chịu chết chứ không bao giờ bước qua Thánh Giá. Quân lính xông vào đánh đập và trói Ngài, nhốt Ngài vào cũi rồi đưa về nộp cho quan Tổng Đốc tỉnh Hưng Yên.
Về tới tỉnh Hưng Yên, họ đặt một cây Thánh Giá ngay trước cửa rồi áp giải cha đi qua, yêu cầu cha bước qua Thánh Giá. Nhưng cha tránh né, đi qua mà không bước lên Thánh Giá. Khi gặp quan tổng đốc tỉnh Hưng Yên, cha nhã nhặn chào quan. Nhưng quan quay mặt đi không muốn nhìn cha. Sau một hồi lâu quan tổng đốc hỏi cha:
- "Ông là đạo trưởng à? Ông biết lệnh vua ban xuống phải bắt hết các đạo trưởng và tích cực tiêu diệt đạo này không" ?
Cha bình tĩnh trả lời:
- "Thưa quan lớn, tôi biết. Nhưng tại sao vua lại cấm đạo này? Đạo Gia Tô dạy thờ kính Thiên Chúa, hiếu thảo với vua quan như chính cha mẹ sinh đẻ ra mình. Đạo có dạy điều gì sai trái đâu mà cấm" ?
Quan tổng đốc cười và hỏi tiếp:
- "Đạo Gia Tô là của Tây. Tây lấy cớ vào truyền đạo để đánh phá nước ta. Người ta nói thế mà!"
Cha nói lại:
- “Thưa quan lớn, không phải như thế. Đạo Gia Tô không phải của Tây. Đạo này do chính Chúa Giêsu lập ra. Ngài là Thiên Chúa, là Chúa Tể mọi loài. Ngài xuống thế, nhập thể trong lòng Đức Trinh Nữ Maria, là người Do Thái, để cứu chuộc loài người, vì nguyên tổ loài người là Adam và Evà đã lỗi phạm luật của Chúa, nên Chúa Giêsu đã xuống thế làm người để cứu chuộc loài người. Chính Ngài truyền dạy loài người phải kính thờ Thiên Chúa là Đấng tạo dựng nên trời đất này, là Chúa Tể của ta. Đạo không dạy người ta chống vua quan. Trái lại, Đạo còn dạy người ta phải kính yêu và hiếu thảo với vua quan như cha mẹ của mình nữa”.
Nghe Ngài giải thích rõ ràng như thế, quan lại hỏi tiếp:
- "Nghe ông nói, ta thấy cũng có lý. Nhưng ông vừa nói là đạo dạy kính mến và hiếu thảo với vua quan như cha mẹ mình, vậy tại sao ông không vâng lệnh vua bước qua Thánh Giá?"
Cha đáp lại:
- “Tôi không thể vâng lệnh vua mà bước qua Thánh Giá được. Bước qua Thánh Giá là chối đạo, là bỏ đạo, là xúc phạm tới Thiên Chúa. Là con cái, có ai dám bước lên mặt cha mẹ của mình không? Như vậy thì làm sao tôi có thể bước lên ảnh tượng của Chúa tôi được? Tôi phải vâng lời Thiên Chúa hơn là vâng lời vua”.
Thấy không thuyết phục được Ngài, quan tổng đốc lại cho lệnh tiếp tục nhốt Ngài trong cũi mấy tháng trời để hành hạ Ngài. Sau vì thấy lòng can đảm, sự bình tĩnh, vui vẻ nên Ngài lại được quan Tổng Đốc trọng nể cũng như binh lính quí mến, và ra lệnh không nhốt Ngài trong cũi nữa. Từ đó họ tìm mọi cách để khuyên dụ Ngài bỏ Đạo, bước qua Thánh Giá, nhưng vẫn một mực cương quyết Ngài dứt khoát không bao giờ nghe theo. Tuy nhiên lúc nào, Ngài cũng vui vẻ, tỏ lòng yêu mến và kính trọng mọi người nên quân lính cũng cảm kích sau này cũng dành cho Ngài nhiều sự dễ dãi, cho phép giáo dân ra vào thăm viếng Ngài, Ngài lợi dụng cơ hội thuận tiện này khuyên bảo giáo dân hãy luôn tin cậy, trung thành và giữ vững đức tin. Hãy luôn cầu nguyện và hết lòng thờ kính Chúa. Ngài còn viết thư nhờ giáo dân chuyển đến cho Đức Giám mục và cho cha Valentino Vinh, bày tỏ lòng trung thành tuyệt đối, sống chết cho Chúa Kitô, Ngài nói trong thư rằng Ngài luôn sẵn sàng và rất ước ao được đổ máu ra để làm chứng cho Chúa Kitô. Khi nhận được thư của Ngài, biết được lòng dũng cảm và đức tin sắt đá của Ngài Đức Cha rất vui mừng và ngày 30 tháng Giêng Đức Cha sai cha Hương giả dạng vào thăm và giải tội cho Ngài.
Chờ đợi mãi mà cha Đa Minh Cẩm không hề thay đổi ý định, vẫn trước sau một lòng cương quyết không bỏ đạo, quan Tổng Đốc sinh lòng tức giận, cho lệnh đánh đập, hành hạ Ngài cách tàn nhẫn và lên án tử hình gửi về triều đình xin vua chấp thuận. Án lệnh gửi tới triều đình, vua Tự Đức mau mắn châu phê rồi gửi trả lại cho quan Tổng Đốc Hưng Yên để thi hành.
Ngày 11 tháng 3 năm1859 án lệnh của triều đình ban xuống là đem đi chém đầu Ngài. Khi dẫn Ngài ra pháp trường, Ngài tỏ ra hân hoan hớn hở vì sắp được về với Chúa. Trong đám người theo tới pháp trường có bà Maria Huệ là một giáo dân đã từng đi lại thăm viếng cha nhiều ngày trong tù. Bà Huệ theo sát cha tới pháp trường. Bà nói rằng:
- 'Khi tới nơi xử, cha quì cầu nguyện một lát, rồi vui vẻ làm hiệu cho lý hình thi hành nhiệm vụ. Lý hình hỏi cha có muốn điều gì không thì cha vui vẻ nói":
- “Này các anh! Các anh chém cho ngon nhé. Chỉ một nhát thôi để đầu tôi rơi xuống đất nhé”.
Nói xong, Ngài đưa đầu sẵn sàng cho lý hình chém. Ba hồi chiêng trống nổi lên, đám người đứng xa xa chứng kiến kêu rú lên:
- "Lạy Chúa, họ sắp chém đầu cha rồi!"
- "Trời ơi! Chiêng trống vang rền làm tôi sợ quá!"
Tiếng nói xôn xao chen lẫn những tiếng cầu kinh từ trong đám người đứng chứng kiến cái chết anh hùng của người linh mục chiến sĩ Chúa Kitô. Ba tiếng chiêng trống cuối cùng, lý hình vung gươm cao để chém. Tay run rẩy anh ta phải chém ba nhát mới đứt cổ, đầu Ngài rơi xuống đất, giáo dân đổ xô tới thấm máu và xin xác Ngài đem về an táng tại làng Cẩm Chương, nơi sinh quán của Ngài.
Đức Giáo Hoàng Piô XII đã tôn Ngài lên bậc Chân Phước tử đạo ngày 29 tháng 4 năm 1951, và Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II đã long trọng nâng Ngài lên bậc Hiển Thánh Tử Đạo ngày 19 tháng 6 năm 1988.

Cha Thánh Đa Minh Cẩm

Tôi là linh mục hiện thời.

Kính tôn thờ Đức Chúa Trời toàn năng

Trong thâm tâm đã quyết rằng:

Chết hơn là chối Đấng hằng kính yêu

Lính canh cảm mến cha nhiều

Cha cha dễ dãi làm điều nghĩa ân

Tự do được gặp giáo dân

Trao ban các phép khi cần đến cha

Vào ngày mười một tháng Ba

Tám trăm năm chín án đã chép ghi

Chém đầu theo lệnh thực thi