Lời của thánh Irênê diễn tả hai dung mạo phụ nữ. Êvà bất tuân phục Thiên Chúa là Êva cũ đã cùng Adam phạm tội, qua đó đã tạo nên nút thắt bất hạnh cho nhân loại, sau đó hai ông bà bị đuổi ra khỏi vườn địa đàng. Êva mới là Đức Mẹ Maria, Đấng đã nói lời xin vâng với Thiên Chúa, qua đó trong ân sủng của Thiên Chúa, Mẹ đã thảo cởi nút thắt mà Êva cũ đã thắt lại. Đó là một hình ảnh rất đặc biệt diễn tả tinh thần thương xót của Mẹ Maria dành cho nhân loại, trong sứ mạng mà Thiên Chúa đã trao cho Mẹ.
Để hiểu sâu hơn lời của thánh Irênê, chúng ta cùng chiêm ngắm bức tranh: Từ thế kỷ 18, bức tranh được treo trong nhà thờ thánh Phê-rô Perlach trong thành phố Ausburg, miền Nam nước Đức.
Theo nhiều giả thiết, bức tranh này do hoạ sĩ người Đức xuất thân từ chính thành phố Ausburg, Johann Melchior Schmidtner thực hiện. Họa sĩ trả ơn cho linh mục von Langenmantel và tặng bức tranh này cho cha, vì cha đã giải hòa cho Wolfgang và Sophie von Langenmantel, một cặp vợ chồng trong gia đình họa sĩ.
Trên bức tranh, Mẹ Maria được vẽ theo như Thánh Gioan mô tả trong Sách Khải Huyền: “Rồi có điềm lớn xuất hiện trên trời: một người Phụ Nữ, mình khoác mặt trời, chân đạp mặt trăng, và đầu đội triều thiên mười hai ngôi sao” (Kh 12,1).
Ngoài ra, chúng ta nhận ra hình ảnh của Chúa Thánh Thần qua hình chim Bồ Câu ngự trên đầu Mẹ. Điều này tương hợp với lời thiên thần Gáp-ri-en nói với Mẹ: “Thánh Thần sẽ ngự xuống trên bà, và quyền năng Đấng Tối Cao sẽ rợp bóng trên bà” (Lc 1,35). Như thế, Chúa Thánh Thần luôn hoạt động ở nơi Mẹ. Mẹ đứng thẳng chiếc áo bên trong màu hồng diễn tả nét đẹp trinh trong của Mẹ, cùng chiếc áo khoác ngoài màu xanh đang tung bay như muốn trao gởi niềm hy vọng đến mọi nhân thế. Điều thú vị thêm vào đó, đôi chân của Mẹ đứng trên vầng trăng, và Mẹ đạp trên đầu một con rắn với thân mình đang thắt lại. Đó là biểu tượng của Sa-tan luôn manh nha tạo nên những nút thắt cho nhân loại.
Ở xung quanh Mẹ là các thiên thần có mặt để cùng phụ giúp Mẹ, đặc biệt có hai thiên thần ở bên trái và bên phải mẹ đang cầm dải băng giúp cho Mẹ. Hướng nhìn khuôn mặt của Mẹ, chúng ta thấy đầu Mẹ cúi nhiêng qua bên trái, nghĩa là về bên phía thiên thần đang cầm dải băng có nhiều nút thắt.
Cúi xuống phía bên dải băng có nhiều nút thắt cũng có nghĩa tai bên trái của Mẹ đang hướng về trái đất để lắng nghe tiếng kêu xin của nhân loại với biết bao nỗi thống khổ và bao nhiêu nút thắt bất hạnh mà họ đã gây ra cho nhau, hay chính Sa-tan đã gây ra cho nhân loại.
Trong khi đó tai bên phải của Mẹ thì hướng về trời cao, để lắng nghe Lời Chúa chỉ dạy và hướng dẫn, làm sao để có thể nâng đỡ nhân loại. Đôi mắt Mẹ tập trung hoàn toàn trên dải băng Mẹ đang cầm trên tay, đặc biệt nơi từng nút thắt trên dải băng mà Mẹ với đôi tay nhân hậu, khéo léo đang tháo cởi.
Vâng, Mẹ đang tháo cởi từng nút thắt do tội lỗi, do kiêu ngạo, do bất tuân, do thù hận, do tham lam, do ích kỷ, do lười biếng và do biết bao điều tiêu cực mà con người đã tạo nên cho nhau.
Mẹ đang tháo cởi biết bao cám dỗ mà Sa-tan dùng để “thắt chặt” con người vào trong “gọng kìm” của chúng.
Trong tình yêu và ân sủng của Thiên Chúa, Mẹ đang cộng tác với Chúa để tỏ lòng thương xót cho nhân loại chúng ta.
Từ ngày xưa, những người hành hương đến thánh đường này, chiêm ngắm và cầu nguyện với Mẹ trước bức tranh này, đã được nhiều ơn lành, nên họ đã đặt tên cho bức tranh này là “Maria Knottenlöserin – Maria, Mẹ tháo gỡ nút thắt”. Sứ điệp này tương hợp với câu truyện cặp vợ chồng là người thân của hoạ sĩ, được hoà giải và trở về lại sống đời hôn nhân qua lời cầu bầu với Mẹ Maria, người Mẹ đã tháo nút thắt khó khăn cho họ và đỡ nâng họ.
Đức Thánh Cha Phanxico đã có một trải nghiệm tâm linh sâu sắc với bức tranh này, khi ngài ghé thăm nhà thờ thánh Phê-rô Perlach vào năm 1983, thời gian ngài còn đang nghiên cứu cho luận án tiến sĩ ở Đức. Được đánh động, thậm chí giao động vì bức tranh này, nên tu sĩ Dòng Tên Jorge Bergoglio mang các hình Maria, Mẹ tháo gỡ nút thắt về Argentina, ngài tặng rất nhiều cho các giáo dân, ngài cho dựng phiên bản đầu tiên của bức tranh này ở nhà nguyện của trường Đại học công giáo El Salvador, ngôi trường ngài điều khiển lúc đó ở Buenos Aires.
Trong một bài giảng năm 1999, Đức Jorge Bergoglio đã nói: “Đó là hình ảnh Mẹ của chúng ta, Mẹ đã giúp đỡ chúng ta mỗi ngày trên con đường đời. Mẹ đến giúp đỡ chúng ta, săn sóc chúng ta, chỉ cho chúng ta thấy Chúa Giêsu, hướng dẫn chúng ta đến với Chúa Giêsu. Chúng ta dâng lên Mẹ các khó khăn của mình, các “nút thắt” của mình, đặc biệt các nút thắt ảnh hưởng đến đời sống kitô trong gia đình. Chúng ta cảm nhận bàn tay yêu thương của Mẹ, bàn tay đầy tâm tình dịu dàng săn sóc chúng ta”.
Mẹ Maria sống trong ân sủng của Chúa, và với sự khiêm nhường của Mẹ và qua lời xin vâng của Mẹ, Mẹ đã trở nên công cụ lòng thương xót của Thiên Chúa dành cho nhân loại. Lời xin vâng của Mẹ đã đưa Mẹ vào vị trí của một nữ tỳ phục vụ Thiên Chúa, phục vụ lịch sử cứu độ của Thiên Chúa, phục vụ lòng thương xót của Thiên Chúa đối với nhân loại.
Thật vậy, Mẹ đã dành cho Thiên Chúa một không gian trong con người Mẹ, để Thiên Chúa có thể làm những phép lạ cứu chữa nhân loại. Phép lạ Chúa làm qua đôi tay tràn đầy yêu thương và dịu hiền của Mẹ đang tháo cởi từng nút thắt cho chúng ta.
Trong khi Evà đầu tiên vì sự bất tuân đã đưa lại cho thế giới này biết bao khổ đau, thì qua lời xin vâng của mình Evà mới, Mẹ Maria đang tháo cởi nút rối, những nút thắt mà Evà cũ đã gây ra.
Hôm nay, chúng ta chạy đến với Mẹ Maria, Mẹ tháo gỡ nút thắt, để xin Mẹ tháo cởi nút thắt, nút rối quá lớn mà cả nhân loại chúng ta đang gặp. Đó là cơn đại dịch này. Từ cơn đại dịch này còn biết bao nút rối, nút thắt khác đang làm cho cuộc sống rối bời lên: sự nghèo đói, sự khủng hoảng trong gia đình, thất nghiệp, cô đơn, sợ hãi, khổ đau, bệnh tật và cái chết trong hưu quạnh.
Trong tâm tình đó, chúng ta cùng cầu nguyện:
Lạy Mẹ Maria, Mẹ tháo gỡ nút thắt,
Chúng con không thể kể cho hết được,
Những điều tốt lành mà Mẹ đã đem lại cho chúng con.
Lạy Mẹ Maria, Mẹ tháo gỡ nút thắt,
Xin Mẹ đừng ngừng nghỉ,
vì còn rất nhiều nút thắt nút rối,
chúng đang xuất hiện và mỗi ngày nhiều hơn nữa.
Lạy Mẹ Maria, Mẹ tháo gỡ nút thắt,
thật an ủi cho chúng con biết bao,
khi chúng con nghe được âm thanh toát ra
từ đôi tay thoăn thoắt của Mẹ,
đang tháo từng nút rối của chúng con.
Lạy Mẹ Maria, Mẹ tháo gỡ nút thắt,
thật tuyệt vời biết bao,
khi chiêm ngắm đôi mắt
Mẹ đang chăm chú vào từng nút thắt của chúng con.
Ôi đôi mắt của tình yêu!
Đôi mắt của người Mẹ dịu hiền.
Lạy Mẹ Maria, Mẹ tháo gỡ nút thắt,
Từng người và từng gia đình chúng con,
Xin được cùng thiên thần gởi đến Mẹ
Từng nút thắt nút rối
chúng con đang gặp trong cơn đại nạn này.
Lạy Mẹ Maria, Mẹ tháo gỡ nút thắt,
xin giúp đỡ và tháo cởi cho chúng con.
Ôi người Mẹ của lòng thương xót.
Ôi người Mẹ đầy diễm phúc và
tuyệt mỹ của chúng con.
Amen.
Lm. GB. Nguyễn Ngọc Thế SJ.