Từ thuở sơ khai, Thiên Chúa đã dựng nên gia đình như một cộng đoàn đầu tiên trên thế giới. Có nhiều tên gọi để nói về cộng đoàn này, và tại Công đồng Vaticano II, các Văn kiện của Công đồng đã định nghĩa gia đình là “Hội Thánh Tại Gia” – một Hội Thánh thu nhỏ. Còn Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II tuyên bố rằng gia đình là tế bào và là nền tảng căn bản của xã hội. Ngài cũng khẳng định xã hội phải đi theo con đường gia đình. Khi các tế bào gia đình tan vỡ, thì việc xã hội suy tàn và sụp đổ chỉ còn là vấn đề thời gian. Xét đến tầm quan trọng siêu việt và không thể chối bỏ của gia đình, chúng ta hãy nêu bật lên một số bước tích cực nên được thực hiện để duy trì, hỗ trợ, cũng như giữ gìn và bảo vệ cộng đoàn tế bào của Thiên Chúa khỏi muôn vàn sự dữ tấn công. Ước mong mỗi người chúng ta luôn nỗ lực cùng nhau góp phần vì lợi ích tạo nên các gia đình lành thánh và bền chặt!
Chúng tôi sẽ đề ra một chương trình gồm mười bước đóng vai trò như một hệ thống hỗ trợ cho việc hình thành, nuôi dưỡng và giúp đỡ các gia đình. Chúng tôi luôn cầu nguyện và hy vọng rằng bài tiểu luận này có thể được sánh ví như là nấc thang mười bậc để lên Thiên Đàng ngang qua đời sống gia đình. Ước chi Thánh Gia: Chúa Giêsu, Đức Mẹ, và Thánh Giuse luôn trở thành mẫu gương và động lực của chúng ta; đồng thời, hy vọng rằng những vì sao chói sáng trên bầu trời Thiên Quốc ấy sẽ dẫn đường, chỉ lối cho chúng ta băng qua muôn vàn tăm tối và rối ren trên cõi đời này.
1. Hôn nhân Công giáo
Điều đáng tiếc là Hôn nhân Công giáo đang trở thành một tai họa trong tư tưởng của nhiều người trẻ với lối sống như sống thử, sống chung như vợ chồng, hoặc chỉ kết hôn dân sự mà không hề lãnh nhận Bí tích Hôn Phối. Nếu được lãnh nhận và gìn giữ trọn đời, Bí tích Hôn Phối sẽ tặng ban nguồn ơn đặc sủng để các đôi hôn phối triển nở, thăng tiến trong tình yêu; luôn chung thủy, gắn bó bền chặt với nhau suốt đời; cũng như luôn cởi mở trong việc sinh sản và nuôi dạy con cái; và đặc biệt, họ sẽ cùng với nhau thờ phượng và kính mến Thiên Chúa. Đó là tất cả những gì Thiên Chúa khao khát dành cho chúng ta.
Không có Bí tích Hôn Phối, đời sống bất hợp pháp của những người trẻ, như lời Chúa Giêsu đã nói, nó giống như việc xây nhà trên cát và sẽ bị sụp đổ, sụp đổ tan tành (x. Mt 7: 24-27).
2. Lời kinh cầu trong các gia đình
Điều quan trọng hàng đầu trong việc thánh hóa gia đình là nhu cầu không thể thiếu dành cho các giờ kinh nguyện. Cha Patrick Peyton, một linh mục nổi tiếng về lòng sùng kính kinh Mân Côi đã phát động một cuộc thập tự chinh Mân Côi vì phần rỗi các gia đình. Cha đã thể hiện khao khát và ý định thúc đẩy tất cả các gia đình năng chạy đến cầu nguyện với lời kinh Mân Côi bằng châm ngôn thời danh của mình: “Gia đình ở bên nhau, cầu nguyện cùng nhau”. Say mê Đức Mẹ và Kinh Mân Côi, cha đã quy tụ 2-3 triệu người ở Philippines, huấn dụ và khuyên bảo họ cùng năng đọc kinh Mân Côi để xin ơn cứu rỗi cho gia đình và xã hội.
3. Đời sống trong ân sủng Bí tích
Không chỉ các đôi vợ chồng nên lãnh nhận Bí tích Hôn Phối, mà tất cả thành viên trong gia đình phải sống và gìn giữ đức tin Công giáo ngang qua việc siêng năng, sốt mến lãnh nhận các Bí tích với một đức tin đầy tràn. Đặc biệt, các gia đình nên tham dự Thánh Lễ Chúa Nhật hằng tuần, và năng đón rước Bí tích Thánh Thể, là Bí tích siêu việt nơi tình yêu Thánh Tâm Chúa Giêsu. Thiên Chúa là tình yêu và tình yêu của Người sẽ tuôn đổ trào tràn trên các gia đình thông qua Bí tích Thánh Thể.
4. Mở ra cho việc đón nhận sự sống
Nhiều năm trước, các bậc tiền nhân chúng ta thường kết hôn và luôn thiết tha mong mỏi có những đứa con mà Thiên Chúa trao ban cho họ, ngay cả khi đó đã là một gia đình với nhiều thành viên. Còn ngày nay, một não trạng phòng tránh thụ thai đã thấm nhập và lan tràn trong toàn xã hội. Thông thường, não trạng phi nhân và chống lại sự sống này thể hiện qua việc ủng hộ và sử dụng các biện pháp tránh thai.
Mệnh lệnh đầu tiên của Thiên Chúa trong Kinh Thánh chính là: “Hãy sinh sôi nảy nở thật nhiều, cho đầy mặt đất”(St 1:28). Với sự giúp đỡ của ân sủng Chúa, chúng ta hãy thay đổi chiều hướng cũng như khuyến khích việc đón nhận và hình thành các gia đình lớn hơn.
5. Xót thương và tha thứ trong gia đình
Một trong những kẻ thù hiểm độc và nguy hại nhất cho ơn cứu độ nơi các gia đình khi nó gia tăng, đó là sự oán giận. Thật không may, rất nhiều đôi hôn phối - những người chồng và những người vợ, đang triền miên sống trong tình trạng cãi vã, xô xát, giận hờn, chửi bới, uất hận và đắng cay. Lẽ dĩ nhiên, chất độc này cũng chảy tràn vào đời sống của chính con cái họ.
Cũng như khi lượng acid trong dạ dày tăng cao sẽ làm thủng niêm mạc dạ dày và hình thành các vết loét, sự bất dung và oán giận xuất hiện sẽ làm phương hại đến tâm hồn mỗi người cũng như cả tổ ấm của chúng ta. Chúng có thể bào mòn và phá hủy các mối tương quan giữa vợ chồng con cái trong gia đình.
Chúng ta hãy học biết sự khoan dung, không phải chỉ một hay hai lần, nhưng là 70 lần 7! Như Alexander Pope, một thi sĩ người Anh đã viết rất hùng hồn: “Lỗi lầm là con người; tha thứ là Thiên Chúa.” Chìa khóa cho sự tha thứ là hãy tha thứ ngay tức thì và luôn dâng lời khẩn cầu lên Thiên Chúa để có thể chiến thắng ngay khi bắt đầu trận chiến.
6. Đối thoại
Một số lượng lớn các gia đình đang chịu đau khổ vì thiếu đi những cuộc đối thoại thường xuyên, chân thật và mềm mỏng. Thiếu đi khái niệm đối thoại căn bản trong các tương quan vợ chồng, con cái và anh chị em, thì đời sống gia đình sẽ luôn gánh chịu những thương tổn và rạn nứt. Nhiều bậc cha mẹ thường xuyên tin tưởng rằng họ sẽ có được tình cảm và lòng yêu mến của con cái mình bằng cách mua cho chúng bất cứ thứ gì chúng muốn. Thế nhưng, điều quan trọng hơn rất nhiều là việc dành thời gian cho con cái chứ không phải tiền bạc.
7. Bữa cơm tối: Giờ vàng cho cuộc đối thoại
Nếu có thể, đích nhắm và mục tiêu của các bậc cha mẹ nên là quây quần, sum tụ tất cả các thành viên trong gia đình lại quanh bàn cơm mỗi ngày. Đến đây chúng ta gặp phải một thách thức lớn: trong suốt giờ cơm (có thể chỉ tầm nửa giờ, hy vọng sẽ có gia đình dành nhiều thời gian hơn), không nên có một thiết bị điện tử nào trên bàn cơm. Điều này nghĩa là không có TV, radio hay một chiếc điện thoại nào cả. Bỏ qua những thứ đó, mọi người trong gia đình có thể đến gần nhau hơn để nói chuyện, lắng nghe, cười đùa và tận hưởng những phút giây sum vầy bên nhau. Dù là trẻ nhỏ hay bậc cao niên, hãy mở ra cho các cuộc đối thoại tự do và một con tim biết lưu tâm lắng nghe. Hãy trân quý và yêu thương từng thành viên trong gia đình!
8. Canh tân và sưởi ấm tình yêu
Trước khi kết hôn, các cặp đôi thường thích dành thật nhiều thời gian cho người bạn đời tương lai của mình: các bữa tối cùng nhau, khiêu vũ cuối tuần, đi dạo bãi biển, cùng xem phim, thậm chí dành cho nhau cả các buổi nghỉ dưỡng cuối tuần. Những hoạt động này là một phần thiết yếu để tìm hiểu và yêu thương người bạn đời nhiều hơn. Dầu vậy, đáng tiếc là sau khi kết hôn các hoạt động gắn kết tình cảm này đều đi theo một hướng khác.
Vì thế, để duy trì sợi dây liên kết tình bạn, tình yêu của mình, các cặp vợ chồng nên thỉnh thoảng đi du lịch và dành thời gian riêng cho nhau, như vậy có thể bồi thêm lửa ấm cho tình yêu của mình.
9. Ngày Chúa Nhật: Ngày dành cho Thiên Chúa và gia đình.
Trong tông thư Die Domino (Ngày của Thiên Chúa), Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II đã nhấn mạnh việc tái tạo và tái khám phá tầm quan trọng của việc giữ ngày Chúa Nhật – Ngày của Thiên Chúa. Ngài đã tuyên bố rằng Chúa Nhật nên là ngày dành cho việc tham dự Thánh Lễ, ngõ hầu ca khen và phượng thờ Thiên Chúa.
Tuy nhiên, Thánh Giáo Hoàng cũng khẳng định rằng Chúa Nhật cũng là thời gian dành cho gia đình. Trong ngày đó, các gia đình có thể cùng nhau sáng tạo và vui chơi trong nhiều hoạt động. Đó có thể là các bữa tối sum vầy bên nhau, các hoạt động dã ngoại như leo núi, đi bộ, cắm trại, hay cùng nhau thưởng thức một bộ phim, chơi cờ…, hoặc cả gia đình cùng sốt sắng đọc kinh tối, ân cần thăm viếng những người lớn tuổi, đau bệnh.
Ngày Chúa Nhật thực sự là ngày dành cho Thiên Chúa và gia đình. Chúng ta hãy cùng bên nhau sống tinh thần ấy.
10. Đức Maria và gia đình
Cuối cùng, chúng ta hãy phó dâng gia đình mình vào tình yêu của Đức Trinh Nữ Maria, người là Mẹ Thiên Chúa, Mẹ Giáo Hội, Mẹ của từng người và của từng mái ấm. Hãy mang lấy Áo Đức Bà cho mọi thành viên và hãy năng lần chuỗi Mân Côi. Hãy tận hiến gia đình chúng ta cho Trái Tim Vô Nhiễm Đức Mẹ và Thánh Tâm Chúa Giêsu. Chỉ ở đó, chúng ta mới tìm được nơi nương tựa và ẩn náu đích thực cho bản thân và gia đình mình.
